'' Ο Τρελοφάν'' # 2

       Κεφ.1 Εδώ                                         

                                          2.   20 χρόνια μετά

                   

Σαν σήμερα πριν 20 χρόνια ήταν που έφτασαν σ'αυτό το χωριό,  η Σιμώνη  μικρό παιδί, μαζί με τους γονείς της για  να κάνουν νέα αρχή.

Δεν θυμάται πολλά, όσα γνωρίζει είναι από διηγήσεις της αγαπημένης της μητέρας και του πατέρα της που έφυγαν νέοι και απελπισμένοι  από τον τόπο τους.  Έμελλε να θαφτούν μακριά από το χωριό που γεννήθηκαν.

''Ο πατέρας σου  ήταν καλλιεργητής στο χωριό μας, κάπου στο νότο. Δεν ήμασταν  πλούσιοι με την παραγωγή μας,   αλλά ήταν αρκετή για να ζουμε καλά  και  αξιοπρεπώς με τα δικά μας κτήματα. Εσύ Σιμώνη μου είσαι η αδυναμία μας. Όμορφο παιδί από τα μικρά σου χρόνια, μα κυρίως, καλό παιδί όσο μεγαλώνεις''.

Και μόνο αυτή η αρχή της διήγησης ήταν αρκετή για τη μικρή Σιμώνη να φαντάζεται  τη ζωή σ'εκείνο το ωραίο σπίτι, με καλύτερο φαγητό και φυσικά με  καλύτερα ρούχα και να μελαγχολεί.

Οι καιροί όμως δύσκολοι. 

''Ήλθαν δίσεκτοι χρόνοι κόρη μου'', ακούει τη φωνή της μητέρας της να της διηγείται. 

Καθισμένοι συνήθως γύρω από τη φωτιά, όταν ο ήλιος είχε ταξιδέψει για άλλους τόπους, όταν η καμπάνα είχε σημάνει  την ώρα που σχόλαγαν οι χωρικοί, μαζεύονταν οι οικογένειες στο σπιτικό τους. Μια λάμπα να φωτίζει αντάμα με τη φωτιά των ξύλων και οι σκιές να δίνουν υπόσταση στη φωνή που ερχόταν από το παρελθόν. 

''Η χώρα δεν πήγαινε καλά οικονομικά και ο καιρός δεν ευνόησε την παραγωγή. Όχι μόνο τη δική μας αλλά και πολλών άλλων. Αποτέλεσμα ήταν δυο συνεχόμενες χρονιές να καταστραφεί ό,τι και αν καλλιεργήσαμε. Κάηκαν όλα. Από την παγωνιά πέθανε κάθε βλαστάρι που ο σπόρος γέννησε''.

'' Τι κάναμε; Δανειστήκαμε. Με υποθήκη τα κτήματα...'' συμπλήρωνε ο πατέρας με φωνή που έσπαγε από συγκίνηση. ''Ξαναδανειστήκαμε με υποθήκη το σπίτι''! έλεγε και έσκυβε το κεφάλι. 

Κι όταν δανειστείς μια φορά και αν δεν έλθουν ευνοϊκά για σένα, τότε η κατηφόρα είναι μονόδρομος. Και μέσα σ'όλη την απελπισία  που προκαλεί η καταστροφή, νιώθεις και ντροπή επειδή αισθάνεσαι άχρηστος να αναλάβεις τις ευθύνες της οικογένειας, επειδή αισθάνεσαι υπεύθυνος γιατί έχασες περιουσία που έθρεψε γενιές πριν από σένα.

Έψαξε για δουλειά καλλιεργητή.  

Δεν ζητούσαν πλέον καλλιεργητές. Τα χέρια εργασίας ήταν περισσότερα από τις ανάγκες και πολλοί άνεργοι. Μα κάπου στ'ανατολικά, τα φέουδα ακόμη άκμαζαν και κυνηγούσαν με το ίδιο πάθος  την αυτάρκεια. Ίσως κάτι να κατάφερναν σε νέους τόπους.

Ζέψανε το γέρικό τους άλογο που ήταν το μόνο που απέμεινε στην ιδιοκτησία τους, φόρτωσαν την άμαξα με ό,τι  μπορούσε να μεταφερθεί και άφησαν σπίτι και κτήματα στα χέρια των δανειστών. Έφυγαν για να βρουν δουλειά, να κάνουν νέα αρχή, να μπορέσουν να αναθρέψουν  την κόρη τους.  

Θυμάται η Σιμώνη να τα μαθαίνει όλα μεγαλώνοντας, που κατανοούσε καλύτερα τις συνθήκες της κοινωνίας και τους λόγους που οι γονείς της επέλεξαν τη νέα τους ζωή. 

 Δεν της διηγούνταν μόνο αυτές τις δυστυχισμένες  στιγμές της καταστροφής τους. Αλλά στάλαζαν όμορφες αναμνήσεις από το πρώτο τους σπιτικό που η Σιμώνη γεννήθηκε και έζησε για πέντε χρόνια ξέγνοιαστα και ήρεμα. Οικογενειακές στιγμές γεμάτες χαμόγελα και αγάπη   φόρτωναν την ψυχή της κόρης τους,  να τη βοηθήσουν να πλάθει όνειρα.  Γιατί χωρίς όνειρα ο άνθρωπος, απλά μεταφέρει το σαρκίο του όπου φυσούν οι άνεμοι.

Και μετά, κατέληγαν να ονειρεύονται δυνατά, πώς θα μαζέψουν χρήματα να πάρουν τα κτήματά τους πίσω.

Η Σιμώνη τότε, μικρό κορίτσι, τους άκουγε και χαραζόταν μέσα της η απόφαση να έλθει η ώρα να εργαστεί και εκείνη και να βοηθήσει τα όνειρά τους να γίνουν πραγματικότητα.

Σήμερα επισκέφτηκε το νεκροταφείο.   Έναν χώρο αφιλόξενο, εκεί που θάβονται  οι καλλιεργητές και οι κολίγοι. Ένα εξόγκωμα εδάφους με ένα σταυρό ξύλινο και χαραγμένα επάνω τα ονόματά τους, ήταν ο τελευταίος τόπος κατοικίας τους.Τα όνειρα θάφτηκαν μαζί τους. Ένας ξερότοπος παρέα με τόσες ψυχές που θάφτηκαν  με τα δικά τους όνειρα. Αν είχαν όνειρα... Και οι δυο γονείς της, δίπλα δίπλα, αν και   πέθαναν με διαφορά 5 χρόνων.

Μόνη της έμεινε, να ονειρεύεται να φύγει και όλο να το αναβάλλει.  Να αλλάζει όνειρα με την αλλαγή των χρόνων και αυτά να τα βλέπει να συντρίβονται. Να ζει τώρα απλώς για την κάθε μέρα πλάθοντας νέα όνειρα για χάρη μιας νέας ζωής.

Η δουλειά δεν τη φόβιζε, μα η μοναξιά της, ο πόνος της καρδιάς και ο φόβος της την έκαναν να ονειρεύεται άλλους τόπους φιλόξενους. Γιατί θα υπήρχαν αυτοί οι τόποι, στα όνειρα δεν κάνεις τσιγκουνιές. Αν είσαι τυχερός, βρίσκεις τη Γη που θεωρείς  παράδεισο. Μα μόνο  στα όνειρα τόσο συχνά...

Όταν ήλθαν εδώ με τους γονείς της, έπρεπε να παρουσιαστούν στον κόμη, τον ιδιοκτήτη της γης, του χωριού, των κολίγων αλλά και των ζωών τους. Παρουσιάστηκε μόνο ο πατέρας σαν αρχηγός της οικογένειας.

Δεν είχε κτήματα* να προσφέρει στον κόμη. Δεν είχε χρήματα παρά  μόνο την προσωπική του εργασία.

''Όπως είναι γνωστό σε όλους, επειδή μου λείπουν τα απαραίτητα χρήματα για τη διατροφή και την ενδυμασία μου, ζήτησα τον οίκτο σας, και η καλοσύνη σας ας μου επιτρέψει  να μπω κάτω από την εξουσία και προστασία σας’’ *.*..ήταν τα λόγια που είπε ο πατέρας της στην πρώτη ακρόαση με τον φεουδάρχη 

Θυμάται η  Σιμώνη πόσο άσχημα ένιωσε με τα λόγια αυτά όταν της τα διηγήθηκαν και τα θυμόταν με καμάρι ο πατέρας της, γιατί μίλησε τόσο ωραία  και θαρρετά, όπως έλεγε. Μα εκείνη ένιωσε ντροπή που παρακαλούσε  την εύνοια του αφέντη ή  ζητούσε ως επαίτης δουλειά που δεν θα του χαριζόταν. Και μήπως δεν ήταν έτσι;

Μεγαλώνοντας η Σιμώνη σκεφτόταν το λόγο που ο πατέρας της δεν άλλαξε επάγγελμα, να κάνει κάτι διαφορετικό από αυτό που είχε μάθει. Φοβόταν το ρίσκο; Δεν είχε εμπιστοσύνη στις δυνατότητές του; 

Μα τώρα παραδέχεται ότι φοβάται κι εκείνη να ρισκάρει κάτι νέο. Να φύγει, να παλέψει αλλού για καλύτερη ζωή. Συνήθως σκύβεις το κεφάλι και κάνεις αυτό που ξέρεις, αποδεχόμενος τη μοίρα σου. Ο φόβος της αλλαγής αλλά και των κινδύνων, κόβει τα φτερά όσων δεν  έχουν το θάρρος να τολμήσουν.

Ήταν περήφανη, ήταν ανεξάρτητη από μικρή, έλεγε. Μα πόσο περήφανος  μπορείς να είσαι στη δούλεψη κάποιου ισχυρού που ελέγχει τη ζωή σου;  Δεν γνώριζε τότε, ότι αλλιώς δεν θα έβρισκαν τόπο να ζήσουν οι γονείς της. Μα το έμαθε μεγαλώνοντας,  πόσο δύσκολα ήταν για όλους να επιβιώσουν μέσα σε εποχές με βαρβαρότητα, φτώχεια  και ανισότητα. Μα και πότε δεν είναι δύσκολα για τον φτωχό;  

Όλα τα χρόνια έβλεπε τον πατέρα της πόσο κοπίαζε χωρίς ωράριο στη γη, πόσο πάλευε για να εξασφαλίσει  την οικογένειά του. Σε ένα κομμάτι γης που δεν ήταν δικό του. Για μια παραγωγή που ανήκε κυρίως στον αφέντη του. Για το λίγο που απέμενε στην ιδιοκτησία του και θα έτρεφε την οικογένειά του. *** 

Μα το συμβόλαιο**** που ''έδενε'' πάντα  τους υποτελείς με τον άρχοντα, τους εξασφάλιζε την  οικογενειακή τους ασφάλεια, τη διαμονή τους, την εργασία φυσικά, αλλά έπαιρναν και  την υποχρέωση του άρχοντα, να εγγυηθεί την παραγωγή των μικρών κτημάτων από καταστροφή ή λεηλασία.  Γιατί ναι, λεηλατούσαν και τις καλλιέργειες.

 Και οι υποχρεώσεις του κολίγου; Πίστη και αφοσίωση. Συμμετοχή στο στρατό του φεουδάρχη όταν το απαιτούσαν οι περιστάσεις και βέβαια μέρος της παραγωγής για όσους είχαν   κτήματα. Ο πατέρας της έμεινε στο Γκαέλ όπως λεγόταν το χωριό, ως πάροικος με τμήμα γης που του παραχωρήθηκε και με την υποχρέωση να πληρώνει με τη σοδειά του  τον αφέντη του.

Μα δούλευε και η μάνα. Στους φούρνους του φέουδου που το αλεσμένο στάρι από τους μύλους πήγαινε να πλαστεί και να φουρνιστεί για τις ανάγκες του χωριού αλλά και για το στρατώνα που φιλοξενούσε το στρατό του κόμη. Εκεί την τοποθέτησε ο επιτελάρχης του κόμη και εκεί δούλεψε με κρύο και ζέστη ως το θάνατό της.

Και τα χρόνια πέρασαν σαν νερό με το κομμάτι της γης τους να το έχει αναλάβει άλλος πλέον. ΄Οταν πέθανε και  ο πατέρας της, η Σιμώνη συνέχισε να ζει στον ίδιο χώρο μια και ανήκε στη δούλεψη του κόμη.

Σαν χθες ήταν που ήλθε εδώ μικρό παιδί,  κι όμως είναι 20 χρόνια μετά!

 .........................................................................

*Την εποχή της φεουδαρχίας πολλοί κτηματίες  πρόσφεραν τα κτήματά τους στο φεουδάρχη της περιοχής τους με αντάλλαγμα ασφάλεια και για την ζωή τους και για την παραγωγή τους 

 **     Απόσπασμα από γραπτή συμφωνία του 8ου αιώνα μεταξύ ενός πτωχού ανθρώπου και ενός γαιοκτήμονα (εκδ. Παπαδήμα -Αθήνα 1992)

*** Οι πάροικοι ήταν εγκατεστημένοι ως μόνιμοι καλλιεργητές σε κτήματα που δεν τους ανήκαν και απολάμβαναν μια περιορισμένη ελευθερία, που διέφερε από περιοχή σε περιοχή (δεν μπορούσαν να εγκαταλείψουν τη γη, κατέβαλλαν τέλη στο φεουδάρχη, δεν μπορούσαν να νυμφευθούν χωρίς την άδειά του) (Μεσαιωνική και Ν. Ιστορία Ιω.Δημητρούκας-Θουκιδίκης Ιωάννου)

**** Η σχέση αυτή μεταξύ άρχοντα και υποτελούς πήρε βαθμηδόν επίσημο χαρακτήρα και οδήγησε στη διαμόρφωση μιας ειδικής τελετής, της τελετής της περιβολής. Μετά από αυτή άρχιζε να ισχύει το φεουδαρχικό συμβόλαιο που συνέδεε τον υποτελή με τον κύριό του και καθόριζε τις αμοιβαίες υποχρεώσεις τους. (Μεσαιωνική και Νεότερη Ιστορία)(14ος αι)

  

 Οι εικόνες που χρησιμοποιώ είναι από την google και τα πνευματικά  δικαιώματα   ανήκουν  στους δημιουργούς τους