Μια καθημερινότητα ..................που ξεχάσαμε!!!

Mε το χάραμα της μέρας, έπρεπε να σηκωθεί γιατί οι δουλειές είχαν και την ώρα τους και τη σειρά τους....Μια οικογένεια με 5 μικρά παιδιά--λίγα για την εποχή εκείνη--με σύζυγο και πεθερικά, με τη γιαγιά του συζύγου ακμαιότατη, με την κουνιάδα ανύπαντρη, ήταν δική της ευθύνη.
Το πλύσιμο στο χέρι...εφόσον ο καιρός το επέτρεπε το χειμώνα, ήταν μια καθημερινή υποχρέωση. Και το πλύσιμο κρατούσε ώρες. Νερό που έπρεπε να βράσει και έβγαινε από τη στέρνα του σπιτιού γεμάτη με βρόχινο νερό,που ήταν και για πόσιμο και για πλύσιμο, ετοιμαζόταν από βραδύς. Σαπούνι φτιαγμένο στο σπίτι αλλά και στάχτη έμπαινε στη σκάφη για να μουλιάσουν με το βραστό νερό τα άσπρα που την επομένη το πρωί θα πήγαιναν μέσα σε μεγάλο πανέρι στη πηγή που τα έκανε αστραφτερά. Δεν έχει σημασία πόσο περπατούσε για να φτάσει στην πηγή...........εξάλλου για όλα περπατούσε. Περπατούσε για να μαζέψει το προσάναμμα για τη φωτιά το βράδυ ή για το φούρνο που θα έψηνε πρωί πρωί το ψωμί της φαμίλιας της. Περπατούσε για να πάει φαγητό στα ζωντανά της, για να πάει φαγητό στους άντρες που δούλευαν στα κτήματα. Έπρεπε να περπατήσει μέσα σε χωμάτινους δρόμους και μονοπάτια με λάσπη το χειμώνα για να πάει φαγητό στους γέροντες γονείς της.........έπρεπε να περπατήσει για να ποτίσει τον κήπο της που ήταν σπαρμένα όλα τα λαχανικά τα απαραίτητα για την οικογένεια.
Το ζύμωμα ήταν άλλη μια υποχρέωσή της. Να φτιάξει προζύμι, να φυλάξει για την επόμενη φουρνιά λίγο, να ζυμώσει και να έχει κάψει το φούρνο με τόσα ξύλα όσα ήταν απαραίτητα για να γίνει το ψωμί.

Φυσικά το καθάρισμα του σπιτιού, το τάισμα των παιδιών, η φροντίδα τους, η περιποίηση των γερόντων, το σερβίρισμα του συζύγου ήταν μέσα στα καθήκοντά της.
Αυτήν ήταν η καθημερινότητα της πεθεράς μου, μια καθημερινότητα που δεν γνώρισα αλλά έμαθα από διηγήσεις. Μια καθημερινότητα πολλών γυναικών ακόμη και σήμερα.
Πριν από το σεισμό στο νησί, τα σπίτια ήταν χτισμένα από πέτρα με κεραμίδια και δωμάτια με ξύλινα πατώματα. Το δωμάτιο των παιδιών ήταν ανύπαρκτο. Κοιμόντουσαν μαζί με τους γονείς ή τους παππούδες τους για ζέστη το χειμώνα αλλά και εξοικονόμηση χώρου μια και ήταν πολυμελείς οι οικογένειες. Το σπίτι των 5 δωματίων που γνώρισα μια και δεν έπεσε με το σεισμό, ήταν μικρό για μια οικογένεια των 11 ατόμων!!!!!!!!!!!Συνήθως η κουζίνα με τη γωνιά που άναβαν τα ξύλα το χειμώνα και μαζευόταν η οικογένεια για να φάει και να ζεσταθεί, ήταν εξωτερικό οίκημα του κυρίως σπιτιού. Ηλεκτρικό δεν υπήρχε......Λάμπες πετρελαίου ή άλλο είδος φωτισμού, όπως λυχνάρια και λουμίνι με βάση το άσπρο πετρέλαιο με φιτίλια που άναβαν, ήταν ό,τι έδινε φως τα βράδια και ειδικά το χειμώνα που σκοτείνιαζε νωρίς.
Τα παιδιά το χειμώνα πήγαιναν πρωί και απόγευμα στο σχολείο τους. Βλέπεις, τα σχολεία ήταν μονοθέσια ή διθέσια στα χωριά και ο δάσκαλος δεν προλάβαινε να διδάξει και στις δυο ή τρεις τάξεις που έκανε μάθημα μαζί. Το καλοκαίρι τα παιδιά τριγύριζαν παίζοντας στους χωματένιους δρόμους και στις αλάνες.
Ο άντρας του σπιτιού ή οι άντρες μια και ήταν πολλοί πολλές φορές σε πατριαρχικές οικογένειες, είχαν την ευθύνη των εξωτερικών εργασιών, των κτημάτων, των κοπαδιών τους ή του μαγαζιού που μπορεί να διέθεταν. Βοήθεια στη γυναίκα του σπιτιού δεν υπήρχε περίπτωση να δώσουν ...............Οι γυναικείες δουλειές δεν άρμοζαν σε εκπροσώπους του ισχυρού φύλου!!!!!! Ο πατέρας ήταν συνήθως αυστηρός μια και ήταν η κεφαλή της οικογένειας.
Το χειμώνα που το κρύο ήταν τσουχτερό, που το χιόνι συχνά πυκνά κάλυπτε τα πάντα, το μέσο θέρμανσης ήταν το τζάκι, η γωνιά με τα ξύλα στην κουζίνα και τα σκεπάσματα από μαλλί, υφασμένα και αυτά από τη γυναίκα του σπιτιού. Τα στρώματα των κρεβατιών ήταν και αυτά από μαλλί που το ντύσιμό τους άφηνε τρύπες για να μπαίνουν τα χέρια και να τα τακτοποιούν το πρωί αερίζοντάς τα και ισιώνοντάς τα. Αυτά τα στρώματα τα πρόλαβα να τα γνωρίσω και να τα ................αντιπαθήσω!!!

Η οικογένεια κοιμόταν νωρίς............τι να έκαναν  μένοντας μέχρι αργά, εκτός από συζητήσεις και ξανά συζητήσεις;;; Κι όμως με αυτό το λιγοστό φως, ακόμη και αυτήν την ώρα η γυναίκα του σπιτιού  έπλεκε, έραβε ή μπάλωνε τα ρούχα της οικογένειας. Όμως ναι, κοιμόντουσαν νωρίς. Οι δουλειές εξάλλου, απαιτούσαν νωρίς ξύπνημα με το χάραμα της μέρας.
Και οι γεννήσεις των παιδιών ήταν ένας άλλος άθλος για την ίδια τη ζωή, έτσι όπως γίνονταν.
Όλες οι μέρες του χρόνου ήταν γεμάτες για τους ανθρώπους στο χωριό. Οι γυναίκες μάλιστα έφτιαχναν και τα ζυμαρικά του χειμώνα, πάστωναν το κρέας, έφτιαχναν τα τυριά και βοήθαγαν στον τρύγο και στο μάζεμα της ελιάς.
Στον τρύγο και στο μάζεμα των ελιών, περπατούσαν αρκετά για να φτάσουν στα κτήματα. Είχαν βέβαια ζώα αλλά όταν τα φόρτωναν με τα σακιά τις ελιές για να πάνε στο λυτρουβιό ή με τα σταφύλια για να πάνε στο πατητήρι του σπιτιού για το κρασί, τότε περπατούσαν μερικά χιλιόμετρα πολλές φορές.
Μου είχε διηγηθεί η πεθερά μου ότι κάποια φορά όταν τρυγούσαν, σταμάτησαν για διάλειμμα να φάνε κολατσιό και φυσικά έκατσαν κάτω στο χώμα. Ήταν η εποχή που είχε μωρό στο σπίτι που το θήλαζε και το κρατούσε τις ημέρες του τρύγου, η γιαγιά. Ξαφνικά αισθάνθηκε παρά είδε κάτι να μπαίνει κάτω από το μακρύ της φόρεμα ανάμεσα στο μεσοφόρι της και το φουστάνι της. Κοίταξε και είδε ένα μεγάλο φίδι να σέρνεται μέσα της............Φαίνεται ότι μύρισε το γάλα και πήγαινε για το στήθος της.................Τυχερή όμως ήταν γιατί υπήρχε ανάμεσα στο φίδι και το γυμνό της στήθος το μεσοφόρι. Έκατσε ακίνητη αφήνοντας το φίδι να βγει από την άλλη μεριά του φορέματός της αφού δεν βρήκε διέξοδο!!!!!!!!!!!!!!!!!Ψύχραιμη γυναίκα!!!!!!!!!!!!!!
Οι ελιές όμως ήταν χειμώνα. Και το κρύο τσουχτερό. Πήγαιναν με το χάραμα για μάζεμα για να προλάβουν να δουλέψουν επειδή δεν βοηθούσε κάθε μέρα ο καιρός αλλά και επειδή η νύχτα έπεφτε νωρίς. Έκανε τόσο κρύο, μου είχε διηγηθεί κάποτε, που από τη συστολή των χεριών της και τη παγωνιά, η βέρα γλίστρησε από το δάχτυλό της χωρίς να την καταλάβει.
Όταν έπεφτε το χιόνι, οι άντρες έπαιρναν τα φτυάρια το πρωί για να ανοίξουν δρόμο από το σπίτι μέχρι έξω στο διπλανό σπίτι ,όπου συναντούσαν το γείτονα που έκανε το ίδιο. Έτσι άνοιγαν οι δρόμοι μέχρι το σχολείο ή μέχρι το μαγαζί που θα ψώνιζαν ό,τι η οικογένεια δεν παρασκεύαζε.
Θυμάμαι μια χρονιά, όταν ζούσε η πεθερά μου, είχαμε πάει για τα Χριστούγεννα στο χωριό και είχε χιονίσει. Έκανα σαν μικρό παιδί από τη χαρά μου. Αυτήν την ομορφιά της κάτασπρης φύσης δεν θα την ξεχάσω ποτέ.

 Όλα άσπρα...........κάτασπρα..............αγνά..............απάτητα..........καθάρια. Δεν χόρταινα να κοιτάζω...Και ενώ εγώ πανηγύριζα η πεθερά μου, θυμάμαι, με πέρασε κάτι σαν τρελή που χαίρεται γι αυτό ''το κακό που μας βρήκε''!!! Γιατί γι αυτούς που ζούσαν μέσα στο χιόνι που τους εμπόδιζε στις δουλειές τους, που κινδύνευαν τα ζώα τους να ψοφήσουν, που τα σπαρμένα κτήματα μπορεί να καταστρέφονταν, που οι σκεπές των σπιτιών τους δεινοπαθούσαν από το βάρος του χιονιού, που το κρύο ήταν αμείλικτο, που το νερό πάγωνε, ήταν ένα ''κακό που τους βρήκε''.
Και σήμερα...........με το κρύο να δείχνει το πρόσωπό του......................σήμερα, που η πεθερά μου δεν είναι μαζί μας πια....................που το καλοριφέρ δεν μας αρκεί, τη θυμήθηκα και σκέφτηκα πόσο πολύ καλομάθαμε με όλες τις ανέσεις μας που θεωρούμε δεδομένες!!!!
Πόσο αλλάζει η ζωή και πόσο αλλάζει εμάς τους ανθρώπους!!!!!!!!!!!!!!

Και να σκεφθεί κανείς ότι πολλοί μα πάρα πολλοί ζουν ακόμη αυτήν την καθημερινότητα της εποχής του '40-'50, ενώ άλλοι θα ζήλευαν αν την είχαν!!!