Πολλές φορές έχω αναρωτηθεί αν οι άνθρωποι είναι σκληροί με τους συνανθρώπους τους γιατί έτσι η φύση το επιβάλλει.Μήπως δηλ. το περιβάλλον που μεγάλωσαν, δεν είναι το μόνο υπεύθυνο της συμπεριφοράς χωρίς συναίσθημα.
Ίσως η φύση θέλει τα όντα που έφτιαξε να ζουν και να δρουν με συγκεκριμένο τρόπο λόγω αυτοσυντήρησης, χωρίς να δείχνουν έλεος στον αδύναμο κρίκο του είδους τους. Πάρτε παράδειγμα τα ζώα....Κυνηγούν γιατί πεινούν χωρίς να νοιάζονται αν το γεύμα τους θα είναι μια ηλικιωμένη αντιλόπη ή το μικρό της. Δείτε τα ζώα-μαμάδες. Μεγαλώνουν τα μικρά τους με φροντίδα αλλά αφήνουν στο περιθώριο το μικρό που θα ψοφήσει, μια και επικρατεί σ' αυτά η λογική του ''είσαι γερό και δυνατό=σου αξίζει να σε ταΐσω για να ζήσεις''!
Μπορεί να πείτε ότι τα ζώα δεν έχουν νοημοσύνη, μόνον το ένστικτο της αυτοσυντήρησης, ενώ οι άνθρωποι είναι νοήμονα όντα με δικαίωμα επιλογής.
Τότε πώς εξηγούνται τόσα βασανιστήρια αιχμαλώτων ακόμη και σήμερα, φόνοι, κακοποιήσεις, βιασμοί, εκμεταλλεύσεις ανηλίκων ακόμη και στο χώρο εργασίας, σκληρότητα, χλευασμός, περιφρόνηση, προσβολές, και ένα σωρό άλλα που μόνο η ανθρώπινη φαντασία μπορεί να δημιουργήσει;
Ίσως σκεφθείτε ότι δεν είναι οι πολλοί αυτοί με τη χείριστη συμπεριφορά ανθρώπου προς άνθρωπο... Κι όμως είναι πάρα πολλοί!
Είναι έτσι η φύση του ανθρώπου;
Και αν οι άνθρωποι ανέπτυξαν την αλληλεγγύη ή τον λεγόμενο ανθρωπισμό, εξαιτίας ανάγκης για συμβίωση με την απαρχή των κοινωνιών; Ίσως, ο πολιτισμός που ανέπτυξαν με την πάροδο των χρόνων, να επέβαλλε την ανάγκη της συμπαράστασης, του συμπάσχω με τον αδύναμο, της κοινωνικής ευαισθησίας, της περίθαλψης, της αλληλοβοήθειας και της ανθρώπινης συμπεριφοράς, όπως την εννοούμε σήμερα.
Πώς αλλιώς να εξηγήσω τα παιδιά, που δείχνουν όντως σκληρότητα απέναντι στους συνομηλίκους τους που είναι διαφορετικοί ή έχουν μια αναπηρία ή ένα μειονέκτημα; Και μη μου πείτε ότι δεν το κάνουν;;; Όλοι πήγαμε σχολείο και όλοι θα είδαμε παρόμοιες συμπεριφορές. Ειδικά τα μικρά παιδιά, σ'αυτά που οι διδαχές της οικογένειας δεν έχουν ακόμη βάσεις γερές, τα μικρά παιδιά που είναι αγνά και φέρονται όπως ακριβώς σκέφτονται, μπορούν να γίνουν σκληρά και άπονα προς τους αδύναμους συμμαθητές τους.
Ανέφερα πιο πάνω για τις βάσεις της οικογενειακής διαπαιδαγώγησης....δηλαδή η σωστή συμπεριφορά δεν είναι έμφυτη αλλά διδάσκεται, σωστά; Η καλοσύνη, ο ανθρωπισμός, η ευαισθησία απέναντι σε άτομα που μας έχουν ανάγκη είναι αποτέλεσμα κατήχησης;
Θα διαβάσατε για την αυτοκτονία του 15άχρονου στην Ιταλία, που εξαιτίας της διαφορετικότητάς του δέχθηκε τη χλεύη των συνομηλίκων του, τον εξευτελισμό και την περιθωριοποίηση που τον οδήγησαν στο απονενοημένο διάβημα, που τελικά κατόρθωσε, μετά θάνατον, να ακουστεί η κραυγή του για το ''κυνήγι'' του διαφορετικού και την έλλειψη ανεκτικότητας.
Σίγουρα διαβάζετε και εσείς, για όλες τις σκληρές και απάνθρωπες συμπεριφορές σε παιδιά, ηλικιωμένους και αδύναμους της παγκόσμιας κοινωνίας. Γιατί τόση σκληρότητα; Πώς μπορεί ένα ον να προκαλεί τόσο πόνο και φόβο σε ένα άλλο ον; Φυσικά δεν είναι όλοι, αλλά πολλοί, μα την αλήθεια, πάρα πολλοί.
Αλλά και μικρότερης εμβέλειας σκληρότητα, απονιά όπως τη χαρακτηρίζει η μάνα μου, συναντάμε καθημερινά. Συμπεριφορές που αφήνουν κάθε νοήμων ον με το στόμα ανοικτό. Τέτοιες συμπεριφορές, αγενείς, αδιάφορες για τον πόνο και τον κόπο που προκαλούν, προσβλητικές, συμπεριφορές εμπάθειας ή σαδιστικές, ακόμη και κακοποιήσεις, υφίστανται οι ηλικιωμένοι, τα παιδιά, οι άποροι, οι ανάπηροι στη ζωή τους, που δείχνουν σαδισμό και μίσος πολλές φορές, άσχετα αν θεωρούμε τα άτομα με τη λάθος συμπεριφορά ως πνευματικά ανώριμα και απαίδευτα άτομα.
Δεν είναι να απορείς πώς υπάρχει τόση σκληρότητα; Και δεν είναι όλοι αυτοί ψυχικά άρρωστοι!
Ίσως τελικά κρύβουμε ένα τέρας μέσα μας. Ίσως ανάλογα με τις συνθήκες και όπου θεωρούμε εαυτούς ισχυρούς λόγω θέσης ή όπου θεωρούμε εαυτούς ανεύθυνους, μπορούμε να φερθούμε πολύ σκληρά και να φτάσουμε να βασανίσουμε ή και να αφαιρέσουμε τη ζωή συνανθρώπων μας!
Τελικά αν το καλοσκεφθείς, το πείραμα του Μίλγκραμ, του επίκουρου καθηγητή στο Γειλ το 1961 που προσπάθησε να αποδείξει ότι οι στρατιώτες του Χίτλερ που έδειξαν τόση σκληρότητα στα στρατόπεδα αιχμαλώτων ήταν επειδή εκτελούσαν εντολές, αν και είχαν επιλογές, μας δίνει την απάντηση.
Το πείραμα απέδειξε ότι ο άνθρωπος μπορεί να κάνει τα πάντα στον συνάνθρωπό του αν θεωρεί εαυτόν ανεύθυνο, αν εκτελεί εντολές.
Κατά 65% ο Μίλγκραμ έδειξε ότι οι φοιτητές που μετείχαν σε πείραμα δέχθηκαν να φτάσουν στα άκρα, προκαλώντας φρικτό πόνο-όπως πίστευαν- στους συνομηλίκους τους στο πείραμα, ακόμη και να θέσουν σε κίνδυνο τη ζωή τους. Και το 65% δεν είναι μικρό ποσοστό! Μη νομίσετε όμως, ότι το 35% αρνήθηκε να βασανίσει τον συνάδελφο.......Απλά αρνήθηκαν να πάνε έως το τέλος.....Βασανισμό με τη δόση που η συνείδησή τους ανεχόταν...Μόνο το 5% αρνήθηκε να λάβει μέρος στο πείραμα όταν έμαθαν τι θα έκαναν!
Κρύβουμε λοιπόν ένα τέρας μέσα μας;
Ακόμη και αν η απάνθρωπη συμπεριφορά είναι κατόπιν εντολής, και όχι επιλογής, δεν παύει να δείχνει ότι ο άνθρωπος είναι σκληρός από τη φύση του.
Μήπως οι κοινωνίες κατόρθωσαν να απαλύνουν αυτήν τη σκληρότητα, με νόμους, γραπτούς ή άγραφους που στο πέρασμα των αιώνων αμβλύνονται ανάλογα με τις καταστάσεις που ο άνθρωπος βιώνει;
Υπάρχουν πολλοί λόγοι που ένας άνθρωπος μπορεί να κάνει τα αίσχη που φανταζόμαστε σε έναν συνάνθρωπό του. Όμως, πώς αντέχει να βλέπει να προκαλεί πόνο, φόβο, θάνατο; Πώς;
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου