Σήραγγες στην αρχ.Ελλάδα..........Σήραγγα Μπογιατίου!

Είμαστε σε ένα τούνελ και βαδίζουμε στα ''τυφλά''!!! Φως ....δεν φαίνεται πουθενά!.............Έτσι θα περιγράφαμε έναν εφιάλτη μας....ή 
την οικονομική μας κατάσταση...
Μην σας τρομάζουν  όμως τα τούνελ....οι σήραγγες δηλαδή!
Ως Έλληνες έχουμε εξοικείωση μαζί τους!!
Γιατί  οι αρχαίοι Έλληνες κατασκεύαζαν πολλές σήραγγες για διαφορετικούς λόγους...
Αλλά και πολλές φορές στην ιστορία μας, η ζωή των προγόνων μας είχε μπει στο δικό της τούνελ και φως δεν φαινόταν πουθενά...........Αλλά είμαστε ακόμη εδώ!!!
Ας δούμε όμως τις κατασκευές τους....
Ορισμένες  σήραγγες,σώζονται έως σήμερα, άλλες τις κατέστρεψαν το νερό και οι σεισμοί!!!
Είτε ως στοές μεταλλείων ή και για αργιλοληψία, όπως στη Θάσο, στο Λαύριο ή στη Σίφνο, είτε ως υπόγεια λατομεία, ή για οχυρωματικά έργα και ύδρευση, οι αρχαίοι μας πρόγονοι ήταν άριστοι κατασκευαστές !!

Άνοιγαν σήραγγες για να πάρουν άργιλο ή σε μεταλλεία, όπως είπαμε πιο πάνω..
Αλλά και η εξόρυξη λαξευτών λίθων από στρωματοποιημένα συνήθως πετρώματα, οδηγούσε συχνά σε μια υπόγεια εκμετάλλευση καλύτερης ποιότητας οικοδομικού υλικού.
Ένα τέτοιο παράδειγμα είναι οι αρχαίες Συρακούσες, που η ανάπτυξη της ελληνικής και ελληνιστικής πόλης, απαιτούσε την εξόρυξη πέντε εκατομ. κυβικών μέτρων ασβεστόλιθου, εξαιρετικής δομικής ποιότητας....Ας θυμηθούμε ότι από τον 4ο αι. οι Συρακούσες αριθμούσαν 100.000 κατοίκους.
Άλλες φορές, οι Συρακούσιοι χρησιμοποιούσαν  τις σήραγγες για ταφή νεκρών . Βέβαια αυτή η χρήση δεν ήταν ευρέως διαδεδομένη...
Μια άλλη εφαρμογή τη διαβάζουμε πχ στον Θουκυδίδη, που γράφει για το τέχνασμα των Πλαταιέων, όταν  ήταν πολιορκημένοι και έσκαψαν σήραγγα κάτω από τα τείχη για να ακυρώσουν τα πολιορκητικά έργα των Σπαρτιατών.
Η σπουδαιότερη χρήση των σηράγγων ήταν, στην αρχαία Ελλάδα, η ύδρευση.
Είναι γνωστό το Πεισιστράτειο  υδραγωγείο της Αθήνας τον 6ο αι. πχ.
Δέκα χιλιόμετρα εξωτερικό υπόγειο υδραγωγείο, έφερνε τα νερά από τις πηγές του Ιλισού και από τον Υμηττό για να τα διανείμει στην πόλη, μέσω ενός άλλου εκτεταμένου εσωτερικού, υπόγειου υδραγωγείου. 
Στο σταθμό ''Ευαγγελισμός'' του Μετρό, φαίνονται οι απίστευτης ποιότητας σωλήνες του υδραγωγείου εκείνου, ετών....2500 !!!
Την ίδια εποχή κατασκευάζεται η σήραγγα της Σάμου, γνωστό αριστούργημα που ήταν '' όρυγμα αμφίστομον, επτά σταδίων μήκους, ύψους και εύρους οκτώ ποδών εκάτερον'', μας λέει ο Ηρόδοτος.
Άλλος σκοπός των σηράγγων των αρχαίων Ελλήνων ήταν η αποστράγγιση. Τρανό παράδειγμα είναι η αποστραγγιστική σήραγγα του Ακραιφνίου, ανάμεσα Κωπαΐδα και Λάρυμνα. Το μήκος της ήταν δυο χλμ. 
Τέλος υπάρχει και σήραγγα οδικής χρήσης. Ναι....μας λέει ο Στράβων, ''Έστι δε και ενθάδε διώρυξ κρυπτή '' δηλ. σήραγγα, '' του μεταξύ όρους της τε Δικαιαρχίας και της Νεαπόλεως[.........], οδού τε ανοιχθείσης εναντίοις ζεύγεσι πορευτής, επί πολλούς σταδίους''....
Σήμερα.................έχουμε, ανάμεσα σε πολλές, τη γνωστή σήραγγα που Μπογιατίου που κατασκευάστηκε το 1929 με σκοπό να διοχετεύει το νερό από το ταμιευτήρα του Μαραθώνα προς το διυλιστήριο του Γαλατσίου.

Είναι ενδιαφέρουσα η περιγραφή της σήραγγας αυτής και το γνωρίζουμε από εκείνους που την επισκέφθηκαν για να δουν την κατάσταση στην οποίαν βρισκόταν, πριν μερικά χρόνια.
Η σήραγγα Μπογιατίου έχει μήκος 13,4 χλμ και καταλήγει στην περιοχή της Χελιδονούς. Είναι πεταλοειδούς διατομής  και για την κατασκευή της εργάστηκαν 450 άτομα για πέντε χρόνια.
Αποτελείται από προκατασκευασμένους δακτυλίους από σκυρόδεμα  και το επίπεδό της είναι περίπου 50 μέτρα κάτω από τη λίμνη του Μαραθώνα.
Η πρόσβαση γίνεται από το κτίσμα που βρίσκεται στο κέντρο της λίμνης και  με ανελκυστήρα, γίνεται κατάβαση 45 μέτρων και μετά με σιδερένιες σκάλες κατεβαίνουν  10 μέτρα ως το επίπεδο της σήραγγας.
Προσοχή, λένε οι επιστήμονες, σε όσους επισκέπτονται σήραγγες, επειδή συχνά σε τεχνικές σήραγγες αναπτύσσονται αέρια δηλητηριώδη.
Στην έξοδο της Χελιδονούς υπάρχει σκάλα σιδερένια σε δυο επίπεδα συνολικού ύψους τα 12 μέτρα.
Οι μετρήσεις αερίων γίνονταν κάθε 500 μέτρα και βρέθηκε ότι το οξυγόνο κυμαινόταν από 18-19,5%, το διοξείδιο του άνθρακα από 400-1250ppm, το μονοξείδιο από 0-7,5ppm, ενώ το υδρόθειο και το μεθάνιο έδωσαν αρνητικές ενδείξεις.
Γι αυτό και οι καταδυτικές φιάλες εξαιτίας  του νερού και ο πλήρης σπηλαιολογικός  εξοπλισμός κρίθηκαν απαραίτητα για τους συμμετέχοντες στην επίσκεψη της σήραγγας γεωλόγους, σπηλαιολόγους, τοπογράφους.
Σε ορισμένα σημεία, η σήραγγα προς την περιοχή της Χελιδονούς, παρουσίαζε σταλαγμίτες και σταλακτίτες που φανέρωναν ότι για αρκετό διάστημα δεν υπήρχε νερό μέχρι την οροφή και ότι στο παρελθόν υπήρξε ένα μεγάλο διάστημα που η σήραγγα ή θα είχε πολύ λίγο νερό ή καθόλου.
Ως μοναδική ικανοποίηση και ξεχωριστή εμπειρία, περιγράφεται η επίσκεψη στη σήραγγα αυτή, από τον γεωλόγο που συμμετείχε δρ Βασίλη Γιαννόπουλο!!!
Πραγματικά είναι μια ενδιαφέρουσα εμπειρία!!!


πληροφορίες από το ΓΑΙΟΡΑΜΑ τεύχος 66ο