Δραχμή και πορεία στο χρόνο........

Σ'αυτές τις εκλογές, ακούστηκε ξανά η λέξη δραχμή, το παλιό μας νόμισμα που συνδέθηκε με την ιστορία της χώρας μας, και εν μέσω δόξας και περιπέτειας έγινε το νόμισμα του Έλληνα, που το έκανε τραγούδι, που πέρασε στη λογοτεχνία και τον κινηματογράφο, και που αφέθηκε στα χέρια της ιστορίας για να καταγράψει την πορεία του.

Δραχμή ή ευρώ είναι ένα από τα αιτήματα που ακούστηκαν  σε αυτές τις εκλογές.
Την αποχαιρετήσαμε το 2002, μαζί με την ιστορία της, 2700 χρόνων.
Κυκλοφόρησε την αρχαία εποχή.
Η πρώτη δραχμή ''κόβεται'' στις αρχές του 6ου αι. στην Αίγινα, εκεί που αιώνες αργότερα στήθηκε το νομισματοκοπείο του Ελληνικού νεοσύστατου Κράτους.
Ο Αιγινήτης Φείδων '' έκοψε'' έξι καρφιά σιδερένια, τους ''οβελούς''. Οβελίας είναι η μικρή σούβλα. Αυτά τα 6 καρφιά μπορούσες να τα κρατήσεις στη χούφτα σου. Από το αδράχνω, ρίζας Δρακ-, από όπου και η δραξ που σημαίνει χούφτα και η δραχ-μή. Οι 6 οβελοί  ήταν μια δέσμη -δράκα, και γι αυτό η  αρχαία δραχμή ισοδυναμούσε με έξι οβελούς.
Ο Μέγας Αλέξανδρος διέδωσε το ελληνικό νόμισμα με την εκστρατεία του και δεν είναι τυχαίο που οι Ρωμαίοι τα πρώτα τους αργυρά νομίσματα, το 280πχ., τα ονόμασαν δραχμές.

Έκτοτε εξαφανίζεται. Το 650 μχ.κάνει για λίγο την εμφάνισή της με την ονομασία dirhem.
Το Φεβρουάριο του 1833 επί Όθωνα- είχαμε αντιβασιλεία τότε- καθιερώνεται η δραχμή, ενώ είχε προηγηθεί ο αργυρός φοίνικας επί Καποδίστρια και τα Τουρκικά γρόσια.
Από τη γέννηση του Ελληνικού κράτους, η διαμόρφωση ενός νομισματικού συστήματος ακολούθησε μια δύσκολη διαδρομή εξαιτίας των ρυθμών πολιτικής και οικονομίας. Γι αυτό και το νόμισμά μας ήταν ευάλωτο και αδύναμο.
Η δραχμή μπόρεσε να αποτελέσει οικονομικό μηχανισμό του κράτους όταν ιδρύθηκε και κατοχυρώθηκε η Εθνική Τράπεζα. Σε όλη την περίοδο αυτή, κυκλοφορούσαν εκ παραλλήλου και άλλα νομίσματα όπως το Ισπανικό τάλιρο, αλλά και το γρόσι. Χαρακτηριστικό είναι το πώς περιγράφει στις θεατρικές του ηθογραφίες ο Μ.Χουρμούζης τα της δραχμής και των άλλων νομισμάτων. Λέει: Ο δημόσιος υπάλληλος πληρώνεται σε δραχμές φυσικά αφού είναι το επίσημο και υποχρεωτικό εθνικό νόμισμα αλλά, δέχεται δωροδοκία σε τάλιρα!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!( Το φακελάκι ως φαίνεται έχει και αυτό τη δική του χιλιόχρονη ιστορία).

Το νομισματοκοπείο της Αίγινας που έκοβε το φοίνικα επί Καποδίστρια με τα απαρχαιωμένα μηχανήματα, αντικαταστάθηκε με το Νομισματοκοπείο στην Αθήνα το 1836.
Οι πρώτες δραχμές κόπηκαν στη Βιέννη  και στο Παρίσι. Από το 1836 μέχρι το 1842, το Βασιλικό Νομισματοκοπείο έκοβε μόνο τα χάλκινα νομίσματα ενώ τα αργυρά κόβονταν πάλι στη Βιέννη. Από το 1842 ανέπτυξε πλήρη λειτουργία μέχρι το 1858. Τότε ήταν που καταργήθηκε επειδή κρίθηκε η λειτουργία του ασύμφορη οικονομικά. Από τότε μέχρι το 1961 οι δραχμές μας κόβονταν  σε ξένα νομισματοκοπεία.
Η Εθνική Τράπεζα ήταν η πρώτη εκδοτική τράπεζα χαρτονομισμάτων στο ελληνικό κράτος. Υπήρξαν και άλλες όπως η Ιονική που ιδρύθηκε το 1839 με έδρα το Λονδίνο που και αυτή εξέδιδε χαρτονομίσματα για τα Ιόνια νησιά.
Όταν προσαρτήθηκε στο κράτος μας και η Θεσσαλία, η τράπεζα Ηπειροθεσσαλίας που ιδρύθηκε το 1882, εξέδιδε χαρτονομίσματα για τις νέες περιοχές. Το ίδιο συνέβη και με την  τράπεζα Κρήτης, μέχρι την ένταξη της Κρήτης στην Ελλάδα, που εξέδιδε δραχμές της  Κρητικής Πολιτείας.
Έτσι έχουμε την Εθνική που στη συνέχεια απορρόφησε την Ηπειροθεσσαλίας και το δικαίωμά της για έκδοση χαρτονομισμάτων, να πρωτοστατεί ως εκδοτική τράπεζα  και να εκδίδει μεγαλύτερης αξίας νομίσματα.
Το 1928 δημιουργείται η Τράπεζα της Ελλάδος με σκοπό τη διασφάλιση της νομισματικής σταθερότητας και γι αυτό η ΕΤΕ  μεταδίδει όλα τα εκδοτικά της δικαιώματα ( που εν τω μεταξύ είχε πάρει από όλες τις άλλες τράπεζες),στη νέα Τράπεζα.
H δραχμή στο νεοσύστατο Ελληνικό Κράτος ήταν αργυρή. Όταν εκδιώχθηκε ο Όθων και είχαμε τη βασιλεία του Γεωργίου του Α΄ το 1867, η Ελλάδα προσχώρησε στη Λατινική Νομισματική Ένωση που την αποτελούσαν η Γαλλία, η Ιταλία, το Βέλγιο και η Ελβετία. Μαζί με την Ελλάδα, οι πέντε αυτές χώρες έκοβαν τα χρυσά και αργυρά νομίσματά τους στον ίδιο τίτλο και βάρος και έτσι κυκλοφορούσαν ισότιμα σε όλες. Ήταν κάτι σαν τη νομισματική ένωση της ΕΕ, που δεν έμελλε να κρατήσει πολύ. Από το 1879 ως το 1833 τότε που ''δυστυχώς επτωχεύσαμεν'', εξαφανίστηκαν οι χρυσές και αργυρές δραχμές και κυκλοφόρησαν αναγκαστικά οι χάρτινες.
Η τελευταία αργυρά δραχμή φέρει τη χρονολογία 1911.
Βαλκανικοί πόλεμοι, Α' Παγκόσμιος και η Μικρασιατική εκστρατεία μαζί με την καταστροφή που ακολούθησε, εξαφάνισε τα κατασκευασμένα από πολύτιμα μέταλλα νομίσματα. Έτσι κυκλοφορούν πλέον εκτός από τα χαρτονομίσματα και  τα παλιά χάλκινα ή χαλκονικέλινα νομίσματα, αν και το δεκάδραχμο και το εικοσάδραχμο περιέχουν άργυρο κατά 50%.
Αυτή είναι σε γενικές γραμμές η πορεία της δραχμής, με μικρή χρονικής διάρκειας  νομισματική σταθερότητα, αλλά  με μεγάλες  υποτιμήσεις που έκαναν τη  δραχμή  δραχμούλα, μέχρι την κατοχή που η αποδιοργάνωση της οικονομίας είναι ολοκληρωτική και έτσι καταλήξαμε σε χαρτονομίσματα των 100.000.000.000 δραχμών που ισοδυναμούσαν μετά από λίγες μέρες με δυο καινούργιες χάρτινες δραχμές.
Ειδικά στην κατοχή, οι πληθωριστικές τάσεις που είχαν εξευτελίσει απίστευτα τη δραχμή, φαίνονται καθαρά  σε ημερολόγιο της εποχής:
Ψωμί 6.500 δρχ., λάδι 60.000 δρχ., τυρί 48.000 δρχ., βούτυρο 120.000 δρχ., γάλα 5000 δρχ., κλπ. Αυτές λοιπόν ήταν οι τιμές της μιας ημέρας. Οι τιμές της επομένης με την ευλογία των μαυραγοριτών έγιναν: ψωμί 9.000 δρχ., λάδι 80.000 δρχ. κλπ....και ένας καφές στο καφενείο=1.000.000δρχ.!!!! Τι φοβεροί καιροί τότε!!!!!!!!!!

Το 1953, ξαναεμφανίζεται η δραχμή η μεταλλική. Σε αλουμίνιο κόβονται τα νέα κέρματα των 5,10,20 λεπτών, ενώ σε νικέλιο τα 0,50 λεπτά και η 1,2,5,10 δρχ. Το 20άρικο είναι αργυρό. Η μεγαλύτερη νομισματική αξία που κυκλοφορεί είναι το χάρτινο χιλιόδραχμο, που αντιπροσωπεύει περίπου το μηνιαίο μισθό ενός ανειδίκευτου εργάτη ή υπαλλήλου. Ο πληθωρισμός του 1973 θα εξαφανίσει τα μικρότερα κέρματα και θα μετατρέψει τη δρχ σε χαλκινονικέλινη ενώ το 1988 σε χάλκινη. Τότε κόβεται και το πεντοχίλιαρο (1984) και το δεκαχίλιαρο (1995).

Η εύθραυστη διαδρομή της δραχμής καταγράφηκε σε ταινίες, όπως,''Της μιας δραχμής τα γιασεμιά'', ''Τέρμα τα δίφραγκα'', ''Άλλος για το εκατομμύριο'', ''Για μια τρύπια δραχμή'',  αλλά και σε τραγούδια που μιλούν για φράγκα, δραχμές και χρήμα. Επίσης οι   διαφημίσεις συμπεριέλαβαν τη  δραχμή:Όπως το κίτρινο ανθρωπάκι των Prisunic-Μαρινόπουλος έλεγε ''Ο ΠΙ-ΜΙ με τη δραχμή πάντα πουλάει στην πιο φθηνή τιμή''ή το πολυκατάστημα στην Ομόνοια που διαφήμιζε ''Πιστεύουμε στη δραχμή μας γι αυτό πουλάμε όσο μπορούμε φθηνότερα-ΜΙΝΙΟΝ'',κ.α., έμειναν  καταγεγραμμένα  στη μνήμη των μεγαλύτερων σε ηλικία, και  αποτελούν πλέον,  ένα σημαντικό κομμάτι της  ιστορίας μας.


ΠΗΓΗ:ΙΣΤΟΡΙΚΑ τεύχος 116