Τσικνοπέμπτη ή Τσικνοπέφτη, μια μέρα με ιδιαίτερη θέση στην αποκριάτικη περίοδο..Εβδομάδα της Κρεατινής ονομάζεται αυτή η βδομάδα και τα σπίτια τρώνε και τσικνίζουν κρέας...
Έθιμο της Αποκριάς και αυτό, που σύμφωνα με καταγραφές, οι Αποκριές ή Αποκριά είναι γιορτή παλιά.....Υπαινιγμό της γιορτής της Αποκριάς έχουμε στον 8ο αι. στους κατηχητικούς λόγους του Θεοδώρου του Στουδίτου, ενώ ο Ιωάννης ο Χούμνος, συγγραφέας του 13ου αι., μιλά περισσότερο για τη διασκέδαση της Αποκριάς.
Την ίδια εποχή που γιορτάζονται οι απόκριες, στην αρχαιότητα τελούνταν τα Αθηναϊκά Ανθεστήρια, εορτή όχι μόνο των ανθέων αλλά και των ψυχών. Και ας μη ξεχνάμε ότι τα δύο τελευταία Σάββατα των αποκριών, δηλ το Σάββατο της Κρεατινής βδομάδας και το Σάββατο της Τυρινής καθώς βέβαια και το Σάββατο της πρώτης εβδομάδας της Σαρακοστής είναι και σήμερα αφιερωμένα στις ψυχές. Γι αυτό και λέγονται ψυχοσάββατα.
''Ανάθεμα που δούλεψε τα τρία τα Σάββατα
Κρεατινή και Τυρινή και των αγιώ Θεοδώρω'' λέει ο λαός ............
Στην αρχαιότητα, οι δύο πρώτες ημέρες των Ανθεστηρίων,τα Πυθοίγια και οι Χόες ήταν αφιερωμένες στο Διόνυσο, ενώ η τρίτη, οι Χύτροι ήταν αφιερωμένη στις ψυχές με προσφορές πανσπερμίας στους νεκρούς αλλά και σπονδές από νερό επάνω στους τάφους.
Αποκριά λοιπόν.............που δηλώνει την τελευταία ημέρα που επιτρέπεται η κρεατοφαγία πριν αρχίσει η περίοδος νηστείας....Λέγοντας Αποκριές σήμερα εννοούμε όλη την περίοδο των τριών πρώτων εβδομάδων του Τριωδίου, γι αυτό λέγονται και Μεγάλες Αποκριές, ενώ στην Κύπρο ονομάζονται και Μεγάλες Σήκωσες επειδή ''σηκώνονται από το τραπέζι όλα τα κρεατινά'' ή σύμφωνα με άλλη ερμηνεία επειδή τότε ''σηκώνουν'' δηλ. ξεφαντώνουν.
Η πρώτη βδομάδα του Τριωδίου λέγεται και Προφωνή ή Προφωνέσιμη επειδή τα παιδιά διαλαλούσαν- προσφωνούσαν-ότι άρχιζαν οι Αποκριές και καθένας έπρεπε να φροντίσει τις προμήθειες κρέατος.
''Προσφωνούμαι σοι, πτωχέ
το σακκίν σου πώλησον
και την εορτήν σου διαβίβασον(πέρασε), λέει μια βυζαντινή παροιμία, ενώ αντίστοιχή των Κυθήρων λέει:
''Προσφωνώ σε, σε φτωχέ
αν δεν έχεις άμε βρε
ή αρνάκι ή ριφάκι
ή κανένα γουρουνάκι''
Ο αστικός εορτασμός της Αποκριάς, γνωστός ως Καρναβάλι, διαμορφώθηκε από την αρχή με καθαρά ψυχαγωγικούς σκοπούς.
Πολλά τα έθιμα αυτών των ημερών ανάλογα με τον κάθε τόπο και την παράδοσή του.
Κύριο γνώρισμα φυσικά είναι οι μεταμφιέσεις που και αυτές είναι ανάλογα με την παράδοση του κάθε τόπου. Μεταμφιέσεις που έχουν σχέση με πρόσωπα και γεγονότα της περιοχής και συνοδεύονται με χορούς, τραγούδια με στίχους αθυρόστομους συνήθως, με παραστάσεις συνήθως υπαίθριες και κωμικού περιεχομένου.
Σε πολλές περιοχές της χώρας μας οι Αποκριές αποκτούν μια ιδιαίτερη μορφή και περιεχόμενο εξαιτίας των παραδόσεων όπως πχ στη Νάουσα που ντυμένοι με παραδοσιακές στολές και προσωπίδες, ''Μπούλες'' και ''Γενίτσαροι'', γυρνούν την πόλη και χορεύουν αφού η παράδοσή τους λέει ότι τις Απόκριες είχαν τη δυνατότητα οι αρματολοί να επισκεφθούν τα σπίτια τους.
Στο Σοχό Θεσσαλονίκης λέει η παράδοσή του ότι η γιορτή της Αποκριάς αποβλέπει στην πλούσια παραγωγή καλαμποκιού και οι μεταμφιέσεις είναι ζωόμορφες επειδή συμβολίζουν τους στρατιώτες του αγίου Θεοδώρου που κάποτε πολιορκήθηκαν και κατόρθωσαν να διαφύγουν του εχθρού φορώντας προβιές μαύρων τράγων.
Αλλά και το φαγοπότι αυτές τις μέρες ακολουθεί την παράδοση του τόπου. Της Κρεατινής είναι αυτή η εβδομάδα ενώ η επόμενη είναι της Τυρινής.
Σε ορισμένες περιοχές το σφάξιμο των ζώων ακολουθεί μια τελετουργία και πολλές φορές έχει δεισιδαιμονικό χαρακτήρα.Σφάξιμο πουλερικών και χοίρων με ειδικό τρόπο και με το αίμα να σχηματίζουν σταυρό ή να αλείφουν τα μέτωπά τους ώστε να διώξουν το κακό!!
Την επόμενη εβδομάδα τρώγονται τα γαλακτοκομικά .Κύριο όμως φαγητό της βδομάδας αυτή λέγεται ότι είναι τα μακαρόνια γι αυτό και εκτός από Τυρινή λέγεται και Μακαρονού.
Στα περισσότερα μέρη το δείπνο της Τυρινής τελειώνει με ένα αβγό με αστεϊσμούς και μαντικές παρατηρήσεις...Λένε μάλιστα ότι ''Με αβγό κλείνουμε το στόμα μας τη Σαρακοστή και με αβγό τη Λαμπρή το ξανανοίγουμε''!!
Οι φωτιές είναι και αυτές μέρος της αποκριάτικης παράδοσης μια και η φωτιά κουβαλά την αρχέγονη πίστη ότι κρύβει μέσα της δύναμη που μεταδίδεται σε όποιον έχει μαζί της μια ιεροτελεστική σχέση.
Ακόμη και η στάχτη της φωτιάς των Αποκριών φυλάγεται και χρησιμοποιείται μέσα στο νερό πχ για να πλυθούν και να φύγουν οι λειχήνες ή τη σκορπούν στα κοτέτσια για να γεννούν πολλά αβγά οι κότες!!
Ψυχαγωγία και παραδόσεις είναι ο σκοπός της αποκριάτικης γιορτής.
Ας μείνουν στην άκρη οι έγνοιες και ας εορτάσει ο καθένας με κέφι και τραγούδι μαζί με τα πρόσωπα που αγαπά.
Εξάλλου τα μπουζούκια δεν ήταν στην αποκριάτικη παράδοση...Ίσα ίσα που οι διάφορες παραδόσεις των περιοχών θέλουν να γιορτάζουν σε ένα δυο σπίτια όλοι οι κάτοικοι μαζί φέρνοντας και τα φαγητά τους, τραγουδώντας και γελώντας!
Καλή Τσικνοπέμπτη σε όλους!
Γελάστε, τραγουδείστε, χορέψτε ....αύριο θα είναι μια νέα μέρα για να γκρινιάξουμε ξανά!!!
Οι πληροφορίες είναι από το διαδίκτυο και την εκγυκλοπαίδεια Μπριτάνικα
Έθιμο της Αποκριάς και αυτό, που σύμφωνα με καταγραφές, οι Αποκριές ή Αποκριά είναι γιορτή παλιά.....Υπαινιγμό της γιορτής της Αποκριάς έχουμε στον 8ο αι. στους κατηχητικούς λόγους του Θεοδώρου του Στουδίτου, ενώ ο Ιωάννης ο Χούμνος, συγγραφέας του 13ου αι., μιλά περισσότερο για τη διασκέδαση της Αποκριάς.
Την ίδια εποχή που γιορτάζονται οι απόκριες, στην αρχαιότητα τελούνταν τα Αθηναϊκά Ανθεστήρια, εορτή όχι μόνο των ανθέων αλλά και των ψυχών. Και ας μη ξεχνάμε ότι τα δύο τελευταία Σάββατα των αποκριών, δηλ το Σάββατο της Κρεατινής βδομάδας και το Σάββατο της Τυρινής καθώς βέβαια και το Σάββατο της πρώτης εβδομάδας της Σαρακοστής είναι και σήμερα αφιερωμένα στις ψυχές. Γι αυτό και λέγονται ψυχοσάββατα.
''Ανάθεμα που δούλεψε τα τρία τα Σάββατα
Κρεατινή και Τυρινή και των αγιώ Θεοδώρω'' λέει ο λαός ............
Στην αρχαιότητα, οι δύο πρώτες ημέρες των Ανθεστηρίων,τα Πυθοίγια και οι Χόες ήταν αφιερωμένες στο Διόνυσο, ενώ η τρίτη, οι Χύτροι ήταν αφιερωμένη στις ψυχές με προσφορές πανσπερμίας στους νεκρούς αλλά και σπονδές από νερό επάνω στους τάφους.
Αποκριά λοιπόν.............που δηλώνει την τελευταία ημέρα που επιτρέπεται η κρεατοφαγία πριν αρχίσει η περίοδος νηστείας....Λέγοντας Αποκριές σήμερα εννοούμε όλη την περίοδο των τριών πρώτων εβδομάδων του Τριωδίου, γι αυτό λέγονται και Μεγάλες Αποκριές, ενώ στην Κύπρο ονομάζονται και Μεγάλες Σήκωσες επειδή ''σηκώνονται από το τραπέζι όλα τα κρεατινά'' ή σύμφωνα με άλλη ερμηνεία επειδή τότε ''σηκώνουν'' δηλ. ξεφαντώνουν.
Η πρώτη βδομάδα του Τριωδίου λέγεται και Προφωνή ή Προφωνέσιμη επειδή τα παιδιά διαλαλούσαν- προσφωνούσαν-ότι άρχιζαν οι Αποκριές και καθένας έπρεπε να φροντίσει τις προμήθειες κρέατος.
''Προσφωνούμαι σοι, πτωχέ
το σακκίν σου πώλησον
και την εορτήν σου διαβίβασον(πέρασε), λέει μια βυζαντινή παροιμία, ενώ αντίστοιχή των Κυθήρων λέει:
''Προσφωνώ σε, σε φτωχέ
αν δεν έχεις άμε βρε
ή αρνάκι ή ριφάκι
ή κανένα γουρουνάκι''
Ο αστικός εορτασμός της Αποκριάς, γνωστός ως Καρναβάλι, διαμορφώθηκε από την αρχή με καθαρά ψυχαγωγικούς σκοπούς.
Πολλά τα έθιμα αυτών των ημερών ανάλογα με τον κάθε τόπο και την παράδοσή του.
Κύριο γνώρισμα φυσικά είναι οι μεταμφιέσεις που και αυτές είναι ανάλογα με την παράδοση του κάθε τόπου. Μεταμφιέσεις που έχουν σχέση με πρόσωπα και γεγονότα της περιοχής και συνοδεύονται με χορούς, τραγούδια με στίχους αθυρόστομους συνήθως, με παραστάσεις συνήθως υπαίθριες και κωμικού περιεχομένου.
Σε πολλές περιοχές της χώρας μας οι Αποκριές αποκτούν μια ιδιαίτερη μορφή και περιεχόμενο εξαιτίας των παραδόσεων όπως πχ στη Νάουσα που ντυμένοι με παραδοσιακές στολές και προσωπίδες, ''Μπούλες'' και ''Γενίτσαροι'', γυρνούν την πόλη και χορεύουν αφού η παράδοσή τους λέει ότι τις Απόκριες είχαν τη δυνατότητα οι αρματολοί να επισκεφθούν τα σπίτια τους.
Στο Σοχό Θεσσαλονίκης λέει η παράδοσή του ότι η γιορτή της Αποκριάς αποβλέπει στην πλούσια παραγωγή καλαμποκιού και οι μεταμφιέσεις είναι ζωόμορφες επειδή συμβολίζουν τους στρατιώτες του αγίου Θεοδώρου που κάποτε πολιορκήθηκαν και κατόρθωσαν να διαφύγουν του εχθρού φορώντας προβιές μαύρων τράγων.
Αλλά και το φαγοπότι αυτές τις μέρες ακολουθεί την παράδοση του τόπου. Της Κρεατινής είναι αυτή η εβδομάδα ενώ η επόμενη είναι της Τυρινής.
Σε ορισμένες περιοχές το σφάξιμο των ζώων ακολουθεί μια τελετουργία και πολλές φορές έχει δεισιδαιμονικό χαρακτήρα.Σφάξιμο πουλερικών και χοίρων με ειδικό τρόπο και με το αίμα να σχηματίζουν σταυρό ή να αλείφουν τα μέτωπά τους ώστε να διώξουν το κακό!!
Την επόμενη εβδομάδα τρώγονται τα γαλακτοκομικά .Κύριο όμως φαγητό της βδομάδας αυτή λέγεται ότι είναι τα μακαρόνια γι αυτό και εκτός από Τυρινή λέγεται και Μακαρονού.
Στα περισσότερα μέρη το δείπνο της Τυρινής τελειώνει με ένα αβγό με αστεϊσμούς και μαντικές παρατηρήσεις...Λένε μάλιστα ότι ''Με αβγό κλείνουμε το στόμα μας τη Σαρακοστή και με αβγό τη Λαμπρή το ξανανοίγουμε''!!
Οι φωτιές είναι και αυτές μέρος της αποκριάτικης παράδοσης μια και η φωτιά κουβαλά την αρχέγονη πίστη ότι κρύβει μέσα της δύναμη που μεταδίδεται σε όποιον έχει μαζί της μια ιεροτελεστική σχέση.
Ακόμη και η στάχτη της φωτιάς των Αποκριών φυλάγεται και χρησιμοποιείται μέσα στο νερό πχ για να πλυθούν και να φύγουν οι λειχήνες ή τη σκορπούν στα κοτέτσια για να γεννούν πολλά αβγά οι κότες!!
Ψυχαγωγία και παραδόσεις είναι ο σκοπός της αποκριάτικης γιορτής.
Ας μείνουν στην άκρη οι έγνοιες και ας εορτάσει ο καθένας με κέφι και τραγούδι μαζί με τα πρόσωπα που αγαπά.
Εξάλλου τα μπουζούκια δεν ήταν στην αποκριάτικη παράδοση...Ίσα ίσα που οι διάφορες παραδόσεις των περιοχών θέλουν να γιορτάζουν σε ένα δυο σπίτια όλοι οι κάτοικοι μαζί φέρνοντας και τα φαγητά τους, τραγουδώντας και γελώντας!
Καλή Τσικνοπέμπτη σε όλους!
Γελάστε, τραγουδείστε, χορέψτε ....αύριο θα είναι μια νέα μέρα για να γκρινιάξουμε ξανά!!!
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου